W czasie sesji psychoterapeutycznych w moim gabinecie, czyli w Szczecinie w XXI wieku, treści pojawiają się bardzo różne, ale generalnie można powiedzieć, że na sesji mówi się o tym, w jaki sposób przejawiają się konflikty wewnętrzne moich pacjentów związane z różnymi doświadczeniami każdego z nich. Te konflikty są w dużej mierze nieświadome i dlatego wzbudzają duży niepokój, lęk oraz emocjonalne napięcie. Dlatego głównym celem psychoterapii jest redukcja lęku i przekształcenie niedojrzałych mechanizmów obronnych – adaptacyjnych na takie, które będą bardziej przystosowawcze teraz, w dorosłym wieku. Które pozwolą swobodniej funkcjonować osobie w ramach tych możliwości, które każda posiada lub które wykształci w procesie terapeutycznym.
Ważnym elementem sesji psychoterapeutycznej jest też konfrontowanie fantazji pacjenta z rzeczywistością. Odbywa się to zarówno na podstawie analizy tego co się dzieje pomiędzy mną a pacjentem w gabinecie, w tak zwanym tu i teraz, w rzeczywistej relacji pomiędzy psychoterapeutą a osobą, która przychodzi po pomoc, jak też na na bazie analizy tego, co pacjent doświadczył w dzieciństwie i jakie to może mieć odniesienie do jego aktualnych doświadczeń w dorosłych relacjach z innymi. Czyli sposoby wchodzenia pacjenta w relacje. Sposoby i możliwości tworzenia więzi. W tym: więzi terapeutycznej.
W terapii chodzi o rozumienie indywidualnego doświadczenia każdego człowieka. To co łączy wszystkich, to fakt istnienia w świecie, ale już doświadczanie tego istnienia jest czymś indywidualnym. Za ogólne cechy ludzkiej egzystencji można uznać świadomość skończoności istnienia, lęk związany z poczuciem samotności, poczucie odpowiedzialności za własne istnienie (to często bywa impulsem do pójścia na psychoterapię) , czy też poczucie braku sensu istnienia. Te właściwości ludzkiej egzystencji powodują poczucie zagrożenia i sprawiają, że doświadczenia wypływające z relacji ze światem i refleksja nad nimi wywołuje negatywne odczucia i lęk egzystencjalny. Z pomocą psychoterapeuty, w bezpiecznych warunkach gabinetu, łatwiej jest poruszać tak fundamentalne tematy.
Eric Berne, amerykański lekarz psychiatra opublikował w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku książkę pt.:„W co grają ludzie. Psychologia stosunków międzyludzkich”. Przemyślenia dra Berna są szeroko znane pod nazwą: analiza transakcyjna. Jest to analiza świadomych i nieświadomych zachowań w relacjach międzyludzkich, prowadzących do uporczywego tkwienia w różnych pozornie niechcianych schematach, chyba że osoba osiągnie stan autonomii. Osiągnięcie autonomii ujawnia się poprzez wyzwolenie, czyli odzyskanie trzech zdolności: świadomości, spontaniczności oraz intymności. Świadomość to czysta, pozbawiona społecznie narzuconych schematów, percepcja. Świadomy siebie człowiek żyje tu i teraz, a nie gdzieś indziej, w przeszłości albo w przyszłości, no i jest „żywy”. Odczuwa zapachy, dostrzega kolory, słyszy śpiew ptaków, ma apetyt na życie. Spontaniczność oznacza wybór, wolność wyboru wyrażania własnych uczuć. Oznacza wolność od przymusu grania, nakładania masek. Zaś intymność, to spontaniczna, wolna od gier otwartość osoby świadomej i powrót do percepcji nieskażonego dziecka. Osoba, która osiągnęła autonomię uznaje, że „Ja jestem OK i ty jesteś OK”.
Człowiek znajdujący się w procesie zwanym przez Carla Rogersa „dobrym życiem” ma większą zdolność doświadczania swoich uczuć i mniej się ich obawia. On sam decyduje o tym które fakty mają dla niego znaczenie i jest bardziej otwarty na informacje płynące z różnych źródeł. Jest całkowicie zaangażowany w proces bycia i stawania się sobą. Dzięki temu odkrywa, że jest istotą społeczną w zdrowy i realistyczny sposób. Żyje w pełni każdą chwilą i uczy się, że to jest właśnie najzdrowszy sposób na całe życie.
Kolejną cechą osoby, która według Carla Rogersa, żyje procesem „dobrego życia” jest rosnące zaufanie do własnego organizmu. Stanowi ono środek prowadzący do zachowania przynoszącego największe zadowolenie w każdej sytuacji egzystencjalnej. Decydując o sposobie postępowania w danej sytuacji wielu ludzi opiera się na pewnych zasadach-drogowskazach, na kodeksach postępowania stworzonych przez pewne grupy lub instytucje, na ocenach innych ludzi, czy też na własnym postępowaniu w jakiejś wcześniejszej podobnej sytuacji. Obserwując klientów po zakończonej terapii, Rogers doszedł do wniosku, że są oni zdolni zaufać reakcji organizmu jako całości na nową sytuację, ponieważ odkrywają coraz wyraźniej, że jeśli otwierają się na doświadczenie, to robienie tego, co „odczuwają” jako właściwe, okazuje się kompetentnym i godnym zaufania przewodnikiem. Człowieka takiego można by porównać do olbrzymiego komputera. Ponieważ jest on otwarty na doświadczenie docierają do niego wszelkie dane pochodzące z doznań zmysłowych, wspomnień, uprzednich doświadczeń, ze stanów wewnętrznych i trzewnych. Maszyna uwzględnia te niezliczone impulsy i siły, ustalając na ich podstawie kierunek działania w danej sytuacji egzystencjalnej. Neurotyk zaś ma tendencje do rozważania informacji nie związanych z bieżącą sytuacją oraz wykluczania informacji powiązanych, ale zagrażających. W tej sytuacji rodzą się błędne decyzje co do zachowań. A posługując się wszelkimi dostępnymi danymi w ich bieżącej, nie zaś w zniekształconej obronnie formie, zbliżamy się do zachowania zaspokajającego wszystkie potrzeby – potrzebę rozwoju, potrzebę akceptacji przez innych i tym podobne.
Carl Rogers, jeden z najsłynniejszych obok Maslowa i Fromma reprezentantów podejścia humanistycznego w terapii w XX wieku, pisze tak: „Dla klienta optymalna terapia oznacza zgłębianie coraz bardziej obcych, nieznanych i niebezpiecznych uczuć we własnym wnętrzu. Proces ten staje się możliwy jedynie dzięki temu, że klient stopniowo zdaje sobie sprawę, że jest bezwarunkowo akceptowany. Zaznajamia się zatem z elementami swojego doświadczenia, które uprzednio wypierał ze świadomości, jako zbyt przerażające. Teraz doświadcza tych uczuć w pełni, całkowicie, w relacji, tak więc w danej chwili jest on swoim lękiem, gniewem, czułością, czy mocą.Zaczyna sobie zdawać sprawę, że nie musi się już bać swoich doświadczeń, lecz może się na nie swobodnie otworzyć, gdyż stanowią one część jego zmieniającego się i rozwijającego „ja”.