W mojej pracy psychoterapeutycznej kieruję się ideami humanistyczno-egzystencjalnymi, więc postrzegam moich klientów/pacjentów w interakcji na wszystkich polach, zarówno fizycznym, jak i emocjonalnym, poznawczym, społecznym i duchowym. Skupiam się nie tylko na pracy intrapsychicznej, ale też na relacjach osoby z otoczeniem w jej aktualnym środowisku. Nie zapominam też, że ekspresja klienta nie jest wyłącznie werbalna, ekspresja to także ruch. No i przede wszystkim jestem zwolenniczką teorii wolności „do”, a co za tym idzie kładę nacisk na zasadę odpowiedzialności osobistej każdej osoby, która przychodzi do mnie do gabinetu i jest gotowa do pracy, bo pragnie zmiany.
Na podstawie książek S. Ginger’a opracowała Anna Kaniecka-Mazurek, psychoterapeutka ze Szczecina
W 2008 roku profesor Zimbardo opublikował książkę pt.: „Boy Interrupted” (w USA jej tytuł chyba dużo lepiej oddaje sedno: „Man Disconnected”; w Polsce ukazała się ona pod tytułem „Gdzie ci mężczyźni”). Temat w niej poruszony dotyczy tego, że dzisiejsi chłopcy często mają kłopoty z nauką, a nawet rzucają szkołę, czy też nie radzą sobie w różnych dziedzinach życia. Profesor postanowił sprawdzić, z czego to wynika i na ile sytuacja jest poważna. Okazało się, że sytuacja jest podobna na całym świecie. Wielu chłopców ma problemy z nauką. Pytanie brzmi „dlaczego?”. Szukając odpowiedzi, Zimbardo odkrył, że chłopców pochłaniają gry komputerowe, a wielu z nich jest wręcz uzależnionych. Gra na komputerze to ich ulubione zajęcie. Kiedy nie grają, rozmyślają o tym, a im częściej to robią, tym nabierają większej wprawy. W dodatku od razu widzą jak dobrze im idzie, bo wyniki są wyświetlane na ekranie. Niemal nic innego w życiu nie przynosi im tak NATYCHMIASTOWEJ GRATYFIKACJI!!!
Samoakceptacja to rezultat wielu doświadczeń. Każdy dąży do potwierdzenia własnej tożsamości w ocenie własnej oraz innych. Dostrzegając własne negatywne cechy, czy negatywne efekty swoich działań, stara się je kontrolować albo zaprzeczać im. Jednym ze sposobów zaprzeczania własnym negatywnym cechom jest odgrywanie roli kogoś innego, zachowywanie się tak, jakby było się kimś innym. Odgrywanie tych ról nie może mieć jednak pozytywnego wspływu na samoocenę, ponieważ towarzyszy mu lęk i poczucie zagrożenia. Zamiast rozwijania swoich własnych mocnych stron, osoba koncentruje się na unikaniu przykrych uczuć. Pilnuje, by „maska” dobrze przylegała, a to niestety nie uskrzydla, a przeciwnie: frustruje i męczy.
Zimbardo, to zarówno nazwisko bardzo znanego psychologa, jak i tytuł książki, która niedawno ukazała się nakładem Państwowego Wydawnictwa Naukowego PWN, Warszawa 2019. „Zimbardo w rozmowie z Danielem Hartwigiem”. Zimbardo badał zagadnienia nieśmiałości, perspektywy czasowej,bohaterstwa, kryzysu męskości i stresu pourazowego, ale szerszej publiczności jest znany wyłącznie z eksperymentu „więziennego” w Stanfordzie. Ów słynny eksperyment został przeprowadzony w zaaranżowanym w piwnicy uniwersytetu Stanford więzieniu, i polegał na odgrywaniu ról więźniów i strażników. Wnioski Zimbardo po tym eksperymencie były takie, że sytuacja może tak wpłynąć na zdrowych psychicznie ludzi, że mogą stać się okrutnymi oprawcami lub kompletnie przerażonymi, zaszczutymi jednostkami pomimo braku jakiejkolwiek winy. Ten eksperyment wstrząsnął opinią publiczną tym bardziej w świetle tragicznych doświadczeń drugiej wojny światowej, gdzie częścią zbrodniczej machiny wojennej byli zindoktrynowani przez hitlerowską rządową propagandę cywile, tak zwani „przyzwoici” obywatele.
W tworzeniu sensu siebie i innych, operacjonalizując, używamy współczesnego języka psychologii. Rozumienie siebie i innych przechodziło wiele transformacji związanych ze zmianami kulturowymi. Najpierw posługiwano się pojęciami zaczerpniętymi z dziewiętnastowiecznego romantyzmu, kiedy to najistotniejszymi kategoriami była wspólnota dusz, natchnienie, wola (silna) oraz geniusz, a miłość wieczna i zazwyczaj niespełniona. W opisie zjawisk społecznych dominowało poświęcenie, oddawanie się wyższym celom życiowym i moralne przywództwo. Natomiast wiek dwudziesty, z dwiema światowymi wojnami oraz nasileniem się konsumeryzmu w epoce reklam, przyniósł „puste ja”, zagubione w gąszczu zwielokrotnionych możliwości, ale też wątpliwości. W psychoterapii nastąpił więc zwrot w kierunku psychologii ja i relacji z obiektem („obiekt” oznacza kogoś znaczącego, mającego istotny wpływ, kogoś z kim tworzymy ważną relację interpersonalną; w początkowym okresie rozwoju każdego człowieka zazwyczaj jest to matka). I tak psychoterapia zainteresowała się dążeniem człowieka do samorealizacji, wolnością wyboru, możliwościami i unikalnością każdej jednostki. Można powiedzieć, że „ja” po II wojnie światowej stało się subiektywne, odizolowane i pozbawione związków z tradycjami. Tak powstała kultura subiektywności poznania i współtworzenia znaczeń, dla wypełnienia „pustego ja”. Współczesna psychoterapia ma zatem pomóc uzyskać zarówno wiedzę o sobie jak i o otoczeniu, ale pomaga też tworzyć ocenę emocjonalną tych treści.
Eric Berne, amerykański lekarz psychiatra opublikował w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku książkę pt.:„W co grają ludzie. Psychologia stosunków międzyludzkich”. Przemyślenia dra Berna są szeroko znane pod nazwą: analiza transakcyjna. Jest to analiza świadomych i nieświadomych zachowań w relacjach międzyludzkich, prowadzących do uporczywego tkwienia w różnych pozornie niechcianych schematach, chyba że osoba osiągnie stan autonomii. Osiągnięcie autonomii ujawnia się poprzez wyzwolenie, czyli odzyskanie trzech zdolności: świadomości, spontaniczności oraz intymności. Świadomość to czysta, pozbawiona społecznie narzuconych schematów, percepcja. Świadomy siebie człowiek żyje tu i teraz, a nie gdzieś indziej, w przeszłości albo w przyszłości, no i jest „żywy”. Odczuwa zapachy, dostrzega kolory, słyszy śpiew ptaków, ma apetyt na życie. Spontaniczność oznacza wybór, wolność wyboru wyrażania własnych uczuć. Oznacza wolność od przymusu grania, nakładania masek. Zaś intymność, to spontaniczna, wolna od gier otwartość osoby świadomej i powrót do percepcji nieskażonego dziecka. Osoba, która osiągnęła autonomię uznaje, że „Ja jestem OK i ty jesteś OK”.
Człowiek znajdujący się w procesie zwanym przez Carla Rogersa „dobrym życiem” ma większą zdolność doświadczania swoich uczuć i mniej się ich obawia. On sam decyduje o tym które fakty mają dla niego znaczenie i jest bardziej otwarty na informacje płynące z różnych źródeł. Jest całkowicie zaangażowany w proces bycia i stawania się sobą. Dzięki temu odkrywa, że jest istotą społeczną w zdrowy i realistyczny sposób. Żyje w pełni każdą chwilą i uczy się, że to jest właśnie najzdrowszy sposób na całe życie.
Kolejną cechą osoby, która według Carla Rogersa, żyje procesem „dobrego życia” jest rosnące zaufanie do własnego organizmu. Stanowi ono środek prowadzący do zachowania przynoszącego największe zadowolenie w każdej sytuacji egzystencjalnej. Decydując o sposobie postępowania w danej sytuacji wielu ludzi opiera się na pewnych zasadach-drogowskazach, na kodeksach postępowania stworzonych przez pewne grupy lub instytucje, na ocenach innych ludzi, czy też na własnym postępowaniu w jakiejś wcześniejszej podobnej sytuacji. Obserwując klientów po zakończonej terapii, Rogers doszedł do wniosku, że są oni zdolni zaufać reakcji organizmu jako całości na nową sytuację, ponieważ odkrywają coraz wyraźniej, że jeśli otwierają się na doświadczenie, to robienie tego, co „odczuwają” jako właściwe, okazuje się kompetentnym i godnym zaufania przewodnikiem. Człowieka takiego można by porównać do olbrzymiego komputera. Ponieważ jest on otwarty na doświadczenie docierają do niego wszelkie dane pochodzące z doznań zmysłowych, wspomnień, uprzednich doświadczeń, ze stanów wewnętrznych i trzewnych. Maszyna uwzględnia te niezliczone impulsy i siły, ustalając na ich podstawie kierunek działania w danej sytuacji egzystencjalnej. Neurotyk zaś ma tendencje do rozważania informacji nie związanych z bieżącą sytuacją oraz wykluczania informacji powiązanych, ale zagrażających. W tej sytuacji rodzą się błędne decyzje co do zachowań. A posługując się wszelkimi dostępnymi danymi w ich bieżącej, nie zaś w zniekształconej obronnie formie, zbliżamy się do zachowania zaspokajającego wszystkie potrzeby – potrzebę rozwoju, potrzebę akceptacji przez innych i tym podobne.
Carl Rogers, jeden z najsłynniejszych obok Maslowa i Fromma reprezentantów podejścia humanistycznego w terapii w XX wieku, pisze tak: „Dla klienta optymalna terapia oznacza zgłębianie coraz bardziej obcych, nieznanych i niebezpiecznych uczuć we własnym wnętrzu. Proces ten staje się możliwy jedynie dzięki temu, że klient stopniowo zdaje sobie sprawę, że jest bezwarunkowo akceptowany. Zaznajamia się zatem z elementami swojego doświadczenia, które uprzednio wypierał ze świadomości, jako zbyt przerażające. Teraz doświadcza tych uczuć w pełni, całkowicie, w relacji, tak więc w danej chwili jest on swoim lękiem, gniewem, czułością, czy mocą.Zaczyna sobie zdawać sprawę, że nie musi się już bać swoich doświadczeń, lecz może się na nie swobodnie otworzyć, gdyż stanowią one część jego zmieniającego się i rozwijającego „ja”.